SIL Nedir?

SIL (Safety Integrity Level), fonksiyonel güvenlik açısından sistemlerin ne kadar güvenilir olduğunu belirleyen bir güvenlik bütünlüğü seviyesidir. Endüstriyel tesislerde ve tehlikeli süreçlerde kullanılan güvenlik sistemlerinin riskleri minimize etme kapasitesini ölçmek için kullanılır. SIL, özellikle petrol, gaz, kimya ve enerji sektörlerinde güvenliğin en üst düzeyde tutulmasını sağlamak amacıyla kullanılır. SIL sertifikasyonları, bir sistemin veya cihazın belirli güvenlik standartlarına uygun olduğunu gösterir ve riskleri kabul edilebilir seviyelere indirmek için önemlidir.

SIL 1, SIL 2, SIL 3 ve SIL 4: Fonksiyonel Güvenlik Seviyeleri

SIL seviyeleri, bir sistemin risk azaltma yeteneğini ve güvenlik performansını ölçmek için dört seviyede sınıflandırılır: SIL 1, SIL 2, SIL 3 ve SIL 4. Her bir seviye, bir sistemin güvenilirliğini ve risk azaltma kapasitesini gösterir. Genel olarak, seviyeler yükseldikçe, sistemin güvenlik performansı artar ve hata olasılığı azalır.

SIL 1, bu çerçevede en düşük risk azaltma faktörünü temsil eder. SIL 1 kapasitesine sahip güvenlik sistemleri, genellikle riskin nispeten düşük olduğu ve bir arıza durumunda sonuçların ciddi olmadığı prosesler veya uygulamalarda kullanılır. Ayrıca, yüksek güvenilirlikte başka risk azaltma önlemlerinin (örneğin, uygun şekilde boyutlandırılmış mekanik rahatlatma sistemleri gibi) bulunduğu durumlarda tercih edilir. SIL 1 seviyesindeki sistemlerde, daha yüksek SIL seviyelerine sahip sistemlere göre daha az yedekleme bulunur ve testler de daha az titiz olabilir.

SIL 2, orta düzeyde bir risk azaltma seviyesini ifade eder. SIL 2 güvenlik işlevlerini (SIF) devreye sokan bir güvenlik sistemi, belirli senaryolarda daha yüksek bir risk azaltma kapasitesine sahiptir. SIL 2 seviyesi, daha yüksek donanım arıza toleransı (HFT) sağlamak için daha fazla yedeklilik ve SIL 1 güvenlik işlevlerine göre daha sıkı test gereksinimleri içerebilir.

SIL 3, önemli düzeyde bir risk azaltma seviyesini işaret eder. SIL 3 kapasitesine sahip güvenlik sistemleri, daha fazla yedeklilik, daha sıkı testler ve daha yüksek hata toleransı gereksinimlerine tabidir. Bu tür sistemler, bir arıza durumunda felaket boyutunda sonuçlar doğurabilecek prosesler veya uygulamalar için tasarlanmıştır ve diğer risk azaltma önlemlerinin ya bulunmadığı ya da çok güvenilir olmadığı durumlarda kullanılır. SIL 3 güvenlik işlevleri, proses endüstrilerinde çok yaygın değildir.

SIL 4 kapasitesine sahip sistemler ise son derece nadirdir ve genellikle en kritik ve tehlikeli endüstriyel süreçler için ayrılmıştır. Nükleer enerji üretimi, havacılık ve savunma sanayinin bazı segmentleri gibi endüstrilerde SIL 4 kapasitesine sahip sistemler kullanılabilir. Ancak, SIL 4 seviyesine ulaşmak için gereken gereksinimler o kadar sıkıdır ki, normal proses endüstrilerinde neredeyse imkansızdır. Bir proses uygulaması için SIL 4 gereksinimi belirlenmişse, büyük olasılıkla tasarımda bir sorun ya da SIL tahsis metodolojisinde bir hata olduğu söylenebilir.

SIL Analizi Nedir?

SIL analizi, bir sistemin veya sürecin fonksiyonel güvenlik gereksinimlerini değerlendirmek ve doğru SIL seviyesini belirlemek için yapılan sistematik bir süreçtir. Bu analiz, tehlikeli durumların nasıl yönetileceğini ve güvenlik fonksiyonlarının ne kadar etkili olacağını değerlendirir. SIL analizi genellikle şu adımları içerir:

Risk analizi: Sistemle ilişkili potansiyel tehlikeler ve riskler tanımlanır.

Hata olasılığı hesaplaması: Güvenlik fonksiyonlarının hata yapma olasılığı değerlendirilir.

SIL seviyesinin belirlenmesi: Riskin kabul edilebilir seviyeye düşürülebilmesi için uygun SIL seviyesi seçilir.

SIL analizi, güvenlik standartlarına uygunluğun sağlanması ve risklerin minimize edilmesi için önemli bir adımdır. Endüstriyel tesislerde, bu analiz sayesinde sistemlerin güvenlik performansı optimize edilir.

SIL Sertifikası: Güvenliğin Teminatı

SIL sertifikası, bir sistemin veya cihazın, belirli bir SIL seviyesine uygun olduğunu gösteren resmi bir belgedir. Bu sertifikayı almak için sistemin veya cihazın bağımsız bir üçüncü taraf tarafından test edilmesi ve onaylanması gerekir. SIL sertifikası almak, sistemin güvenlik bütünlüğünü ve güvenilirliğini garanti altına alır. Sertifika, güvenlik standartlarını karşılayan ürünlerin güvenli kullanımını sağlar ve iş yerlerinde güvenliği artırır.

SIL sertifikası almak için yapılan testlerde, sistemin belirli bir sürede ne kadar güvenilir olduğu ve tehlikeli bir durumda nasıl tepki verdiği değerlendirilir. Fonksiyonel güvenlik kapsamında yapılan bu testler, güvenlik sistemlerinin performansını doğrulamak için hayati önem taşır.

SIL ASIL ve Fonksiyonel Güvenlik

SIL ASIL (Automotive Safety Integrity Level), otomotiv endüstrisinde kullanılan fonksiyonel güvenlik seviyeleridir. ASIL, araçlarda güvenlik kritik işlevlerin performansını belirler ve riskleri azaltma amacı taşır. Özellikle sürüş güvenliği ve otonom araç teknolojilerinde büyük öneme sahiptir. ASIL seviyeleri, araç içindeki güvenlik sistemlerinin ne kadar güvenli olduğunu değerlendirir ve SIL seviyelerine benzer bir yapıdadır.

Fonksiyonel güvenlik, endüstriyel ve otomotiv sektörlerinde, tehlikeli durumların risklerini yönetmek için kullanılan kritik bir yaklaşımdır. Bu yaklaşım sayesinde, hem insan hayatı hem de ekipman korunur.

SIL SIS: Güvenlik Enstrümantasyon Sistemleri

SIL SIS (Safety Instrumented Systems), tehlikeli durumların tespit edilmesi ve önlenmesi için kullanılan otomatik kontrol sistemleridir. Endüstriyel tesislerde kullanılan bu sistemler, kritik süreçleri izler ve bir tehlike algılandığında otomatik olarak devreye girer. SIL SIS sistemleri, petrol rafinerileri, kimya tesisleri ve enerji santralleri gibi yüksek riskli tesislerde güvenliği sağlar.

Bu sistemler, özellikle SIL 2 ve SIL 3 seviyelerinde yaygındır ve güvenliği en üst düzeye çıkarmak için kullanılır. Tehlikeli bir durumda sistem otomatik olarak devreye girerek, operatörlerin müdahale etmeden süreçlerin güvenli bir şekilde durdurulmasını sağlar.

Özetle, Güvenlik Bütünlüğü Seviyeleri (SIL), bir E/E/PE sistemi tarafından gerçekleştirilen bir güvenlik fonksiyonunun güvenilirliğinin bir ölçüsüdür. Bu güvenilirlik, SIF bileşenlerinin ve yedekliliklerinin donanım güvenilirliği açısından ölçülür, ancak aynı zamanda yönetim, yazılım programlama veya üretimdeki hatalar nedeniyle ortaya çıkabilecek sistematik hataların önlenmesi açısından da ölçülür.

SIL, fonksiyonel güvenlik standartlarının tanımladığı çerçevede yer alan bir kavramdır. Bunlardan IEC 61508  tüm endüstrilere uygulanabilir temel standarttır ve IEC 61511  proses endüstrilerine uygulanabilir; ancak, daha birçok endüstriye ve uygulamaya özgü standart da bulunmaktadır.

Fonksiyonel güvenlik ve Güvenlik Bütünlüğü Seviyeleri, genel güvenliğin sağlanması için olmazsa olmazdır; ancak tek strateji değildir ve mümkün olan en iyi sonuçları elde etmek için her zaman genel güvenlik stratejisiyle uyumlu bir şekilde uygulanmalıdır.